Badanie ultrasonograficzne tarczycy jest najprostszą, bezbolesną i najmniej inwazyjną metodą badania tarczycy. Dzięki temu badaniu można uzyskać informacje o wielkości tarczycy, rozmiarze, kształcie, położeniu i strukturze tego gruczołu. USG tarczycy pozwala stwierdzić czy występują guzki, torbiele lub inne zmiany, które są nie do wykrycia przy zwykłym badaniu tarczycy palcami.
Badanie to nie wymaga specjalnych przygotowań. Pacjent ewentualnie może wziąć ze sobą wyniki poprzednich badań USG, badań scyntygraficznych tarczycy i wyniki badań poziomu hormonów tarczycy i TSH. USG jest dla pacjenta bezbolesne i trwa do kilkunastu minut. Wykonuje się je na leżąco. Lekarz pokrywa skórę szyi specjalnym żelem, który ma zagwarantować pełny kontakt głowicy aparatu z ciałem pacjenta i wyeliminowanie pęcherzyków powietrza. Następnie lekarz przesuwa głowicę po skórze pacjenta w celu uzyskania obrazu, który wyświetla się na monitorze urządzenia. Wynik jest przekazywany w formie opisowej, z załączonym wydrukiem obrazów ultrasonograficznych.
Prawidłowa objętość tarczycy u kobiet powinna wynieść maksymalnie 18-20 ml, a u mężczyzn 25 ml. Przekroczenie tej wielkości oznacza, że zaczęło się tworzyć tzw. wole tarczycy. Przy jednolitym powiększeniu tarczycy mamy do czynienia z wolem miąższowym, natomiast jeśli w miąższu tarczycy pojawią się pojedyncze guzki lub ich liczba będzie większa, to mowa o wolu guzkowym.
Endokrynolog może zlecić wykonanie USG tarczycy jeśli wyczuje w zwykłym badaniu, że gruczoł ten jest powiększony lub w przypadku jakiejkolwiek zmiany w jego obrębie np. guzków, torbieli lub wola. Jeśli okaże się, że konieczne są bardziej szczegółowe badania, to lekarz może nakłuć daną zmianę, pod kontrolą aparatu USG, w celu pobrania materiału do badania histopatologicznego. Badanie ultrasonograficzne tarczycy wykonuje się także w przypadku, gdy badania hormonalne wykażą jakieś nieprawidłowości w jej działaniu. Można je także przeprowadzić w ramach kontroli leczenia hormonalnego tarczycy oraz aby ocenić okoliczne węzły chłonne. Dzięki temu badaniu możliwe jest odróżnienie od siebie chorób autoimmunologicznych i nieautoimmunologicznych tarczycy.