Ketoprofen znajduje się w grupie najczęściej stosowanych leków na świecie1. Na polskim rynku mamy do czynienia z około 30 różnymi preparatami leczniczymi zawierającymi w swoim składzie ketoprofen. Od 2010 roku, zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej, wszystkie preparaty zawierające ketoprofen (łącznie ze środkami do stosowania na skórę) były dostępne w aptece na receptę. Powodem ograniczenia dostępności leku były doniesienia o działaniach niepożądanych występujących na skórze osób stosujących ketoprofen zewnętrznie w skojarzeniu z oktorylenem – środkiem ochronnym często występującym w dermokosmetykach2.
W polskim systemie o tym, czy ketoprofen jest na receptę, decyduje Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. 1 października 2017 r. organ ten zezwolił na dopuszczenie do obrotu leku zawierającego ketoprofen bez recepty lekarskiej3. Ponownie mamy zatem możliwość zakupienia ketoprofenu bez przepisu lekarza, tym razem jednak w formie kapsułek twardych do podawania doustnego, zawierających 50 mg substancji aktywnej, dostępnych w opakowaniach po 10 lub 20 sztuk.
Osoby szczególnie zainteresowane odpowiedzią na pytanie, czy ketoprofen jest na receptę – chorzy z bólami o umiarkowanym nasileniu, kobiety boleśnie miesiączkujące, pacjenci cierpiący na reumatoidalne zapalenie stawów, chorobę zwyrodnieniową stawów, osoby z zespołem bolesnego barku – mogą skorzystać z nowej formy dostępności leku4.
Czy ketoprofen powinien być dostępny na receptę?
Dostępność leku na receptę lub bez niej zależy w dużej mierze od bezpieczeństwa jego stosowania. Ketoprofen, jak każdy lek, wykazuje działania niepożądane, które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu stosujących go osób. Działaniami takimi mogą być na przykład: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, uczucie zmęczenia, niedokrwistość, obrzęki, upośledzenie czynności skurczowej macicy, reakcje alergiczne na skórze. Stosowanie tego leku jest przeciwwskazane u niektórych osób, między innymi u kobiet ciężarnych i karmiących piersią, u osób w podeszłym wieku zażywających niektóre leki przeciw nadciśnieniu tętniczemu, u chorych z niewydolnością nerek lub wątroby5. Z drugiej strony pacjent nabywający lek w aptece ma dostęp zarówno do profesjonalnej informacji o bezpieczeństwie związanym ze stosowaniem leku, udzielanej przez farmaceutę lub technika farmaceutycznego, jak i do zawartości ulotki dołączonej do opakowania preparatu. Pacjenci korzystający z leku pod nadzorem lekarza także otrzymają właściwą poradę na temat jego zażywania.
Jak większość leków, ketoprofen może zmieniać działanie innych preparatów, a także inne leki mogą wpływać na bezpieczeństwo jego działania. Osoby planujące zażywać ketoprofen powinny poinformować lekarza, farmaceutę lub technika farmaceutycznego o innych przyjmowanych lekach. Szczególne znaczenie będą tu miały preparaty zawierające: inhibitory konwertazy angiotensyny (np. kaptopril, ramipril, perindopril), sartany (np. walsartan, telmisartan, losartan), leki zmniejszające kwasowość soku żołądkowego, leki zmniejszające krzepliwość krwi (warfaryna), kwas acetylosalicylowy (aspiryna), glikozydy nasercowe (digoksyna), diuretyki (furosemid, tiazydy), lit, metotreksat6.
Czy będą dostępne na rynku nowe leki z ketoprofenem? Trwają obecnie prace nad dopuszczeniem do obrotu wygodnych w stosowaniu plastrów z ketoprofenem, których pierwowzór z powodzeniem funkcjonuje w krajach Dalekiego Wschodu7. Interesujące może być również dostarczanie cząsteczek ketoprofenu przez skórę w cząstkach pochodzących z drzew kauczukowych. Badania nad tą formą podaży leku prowadzone są w ojczyźnie tych roślin – Brazylii8. Zatem, choć trudno określić to w czasie, możemy spodziewać się wprowadzenia nowych preparatów ketoprofenu w szczególnie ciekawej formie – plastrów naklejanych na skórę.
1 J. Wordliczek, J. Dobrogowski. Leczenie bólu. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2017; s: 37-42.
2 European Medicines Agency. Assessment report for ketoprofen containing medicinal products (topical formulations). United Kingdom 2010. Dostęp online: http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Referrals_document/Ketaprofen_107/WC500117251.pdf. Data dostępu: 7.12.2017.
3 Decyzja na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego Ketonal. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Warszawa 23.05.2017.
4 Charakterystyka Produktu Leczniczego Ketonal PL/ZR-4020-7112/10 [ZPN].
5 Charakterystyka Produktu Leczniczego Ketonal PL/ZR-4020-7112/10 [ZPN].
6 Oruvail Monograph for Professionals. Dostęp online: https://www.drugs.com/monograph/oruvail.html. Data dostępu: 7.12.2017.
7 Menglin Wang, Lingwei Li, Junxia Xie et. al. Transdermal Adhesive Patches Loaded with Ketoprofen Evaluated by Dynamic Detection of Percutaneous Absorption. Dostęp online: https://link.springer.com/article/10.1208%2Fs12249-016-0695-8 Data dostępu: 7.12.2017.
8 Juliana Ferreira Floriano, Natan Roberto de Barros, Jose Luiz Ferreira Cinman et. al. Ketoprofen Loaded in Natural Rubber Patch for Tendinitis Treatment. Dostęp online: https://link.springer.com/article/10.1007/s10924-017-1127-x Data dostępu: 7.12.2017.
